11 jul 9 tips voor beter speeksel

Speeksel hebben we onder andere nodig voor de verwerking van voedsel. Speeksel beschermt het gebit en het is ook van belang bij het spreken. Hoe zorg je voor voldoende speeksel?

De functie van speeksel

• Een vochtige mond met een goede speekselproductie is nodig voor het
  verteren van je eten. De speekselproductie stijgt daarom tijdens een
  maaltijd. In het speeksel is een zeer kleine hoeveelheid amylase aanwezig dat er voor zorgt dat nodig is voor de vertering van koolhydraten.
• Je smaak wordt mede bepaalt door het speeksel. Een goede smaakbeleving ontstaat doordat het voedsel in de mond bevochtigd wordt. Je kunt van voedsel alleen de stoffen proeven die in water zijn opgelost.
• Vocht zorgt voor bescherming van slijmvliezen en gebitselementen. Zit er weinig speeksel in de mond dan zullen er eerder wondjes ontstaan en het risico op slijtage van de gebitselementen wordt groter
• Bescherming van harde tandweefsels. De weefsels in de mond zijn erg gevoelig voor veranderingen van de zuurtegraad. Het speeksel zorgt er voor dat de pH-waarde (zuurtegraad) neutraal blijft
• Reinigen en spoelen van de mondholte om er voor te zorgen dat micro-organismen zich niet aan de mondslijmvliezen kunnen hechten.
• In het speeksel zit een stof (lyzozym) die ervoor zorgt dat slechte bacteriën afgebroken worden zodat er een juiste balans tussen goede en slechte bacteriën ontstaat
• De mond speelt een belangrijke rol binnen ons afweersysteem. De mondholte is één van de belangrijkste ingangspoorten voor toxische en pathogene (schadelijke) stoffen. De afweercellen in het speeksel kunnen binden aan de pathogene micro-organismen waardoor ze niet bij de tandoppervlakken kunnen komen. Naast afweercellen bevat het speeksel een aantal enzymen die ervoor zorgen dat voedingsstoffen worden onttrokken aan bacteriën of membranen van gevoelige micro-organismen worden vernietigd.
• Speeksel is de belangrijkste voedingsstof voor bacteriën in de mond. Dit is misschien ook wel meteen de meeste belangrijke rol van speeksel. Het onderhouden van een gezonde mondflora. 

Deze factoren zijn van invloed op je speeksel

Als je aan eten denkt, eten ruikt of ziet dan wordt er automatisch meer speeksel aangemaakt in de mond. Daar hoef je niets voor te doen, want dit wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel. Als je gespannen bent dan zal je merken dat de mond juist wat droger wordt en ook dit wordt door je autonome zenuwstelsel geregeld. Er zijn nog meer factoren die de productie van je speeksel beïnvloeden. Zo hebben stress, hormonale veranderingen, allergenen, medicatie, bestraling en auto-immuunziekten allemaal effect op de functie van de speekselklieren.

9 tips om de speekselproductie te verbeteren

Er zijn verschillende manieren om de speekselproductie nog iets te verbeteren. Als een verminderde speekselproductie komt door medicijngebruik, dan is dit niet te voorkomen. Toch kan je voor wat verbetering zorgen als je de volgende tips toepast.

1. Kauw je eten goed. Kauwen verhoogt de speekselsecretie, wat zorgt voor een natuurlijke reiniging van de mond en een goede start van de spijsvertering.
2. Drink voldoende water. Zonder vocht kan er geen speeksel geproduceerd worden, want het is de bouwstof.
3. Vermijd cafeïne, alcohol en zwarte thee. Deze dranken kunnen het droge mond gevoel juist verergeren.
4. Eet veel groenten en beperkt fruit. Groenten en fruit stimuleren de speekselproductie, maar fruit is zuur en kan bij een weinig speeksel het glazuur aantasten.
5. Vermijd stress en vermoeidheid, omdat dit de speekselproductie verandert.
6. Eet meer voeding met choline. Choline is de voorstof van acetylcholine. Deze neurotransmitter is nodig voor een goede speekselproductie. De beste bron van choline is eigeel. Daarnaast vind je het in rundvlees, vis, lever, noten en kip. Ook komkommer, courgette en sla levert choline alleen zijn deze hoeveelheden kleiner.
7. Breng je hormonen in balans. Een tekort aan oestrogeen kan voor een droge mond zorgen. Om je oestrogeen weer wat in balans te brengen is het belangrijk om voldoende te bewegen.
8. Probeer gluten te vermijden, want een gluten intolerantie is met een wisselend oestrogeengehalte in verband gebracht. Daarnaast kunnen gluten het mondslijmvlies aantasten en voor aften zorgen.
9. Vermijd allergenen uit je voeding. Veel voorkomende allergene voedingsmiddelen zijn: koemelk, glutenhoudende granen, pinda’s, noten, schaaldieren en eieren. Ga bij jezelf na wanneer je een hinderlijke verandering van de speekselproductie ontdekt.

Leestip:

• Waarom je tandvlees bloed als je stress hebt
• 3 redenen om stress te verminderen
• Hoe ruikt jouw adem?
• Water van vitaal belang.