22 nov Update: Een vet-gezonde mond. Het kan!

“Vet is slecht!” Dit is wat er in de jaren 80 aan de wereld verkondigd werd. We zouden dik worden van vet eten en het zou de bron zijn voor hart- en vaatziekten. Inmiddels komt de wetenschap hier op terug. Vet is namelijk niet zo slecht als dat het lijkt. Het bevat weliswaar meer calorieën dan koolhydraten en eiwitten, maar het verzadigd ook. Vet is naast een energieleverancier essentieel voor het functioneren van ons lichaam.

Wat is de functie van vet?

1. Vetten worden in het lichaam opgeslagen als verzadigd vet om het in schaarse tijden te kunnen gebruiken als brandstof. Ze zijn een leverancier van energie en ze zijn een bron van essentiële vetzuren.
2. De meervoudig onverzadigde vetten spelen een hele belangrijke rol binnen ons zenuwstelsel.
3. We vinden vetten in de celwanden, waar ze belangrijk zijn voor de vloeibaarheid, flexibiliteit en doorlaatbaarheid van celmembranen. En ook voor de vorming van bepaalde signaalstoffen die betrokken zijn bij ontstekingsreacties en het immuunsysteem.
4. Ze zijn een grondstof voor hormonen. Vooral de welbekende onverzadigde vetzuren hebben hormoonachtige functies. Deze zijn essentieel en dat wil zeggen dat we ze uit onze voeding moeten halen, want ze kunnen niet door ons lichaam aangemaakt worden. Maar ook cholesterol is een voorloper van hormonen.
5. Vetten zijn ook nodig voor het transport van bepaalde vitamines die we nodig hebben en die we anders niet binnen zouden krijgen.

Omega-6 en omega-3 vetzuren

De vetzuren kunnen onderverdeeld worden in verschillende groepen. We beperken het hier tot de meervoudig onverzadigde vetzuren, waaronder omega 3 (n-3) en omega 6 (n-6) vetzuren vallen. Je lichaam kan het n-3 vetzuur ALA en het n-6 vetzuur LA niet zelf maken. Het zijn essentiële vetzuren en daarom moeten deze uit de voeding gehaald worden. ALA kan het lichaam in beperkte mate omzetten in EPA en in nog mindere mate in DHA. LA kan het lichaam omzetten in GLA (gamma-linoleenzuur), DGLA (dihomo-gammalinoleenzuur) en vervolgens in AA.

Voor een goede gezondheid is de rol van omega-6 en omega-3 belangrijk. EPA, DHA en AA kunnen namelijk omgezet worden in stofjes die een rol spelen bij ontstekingen. De vetzuren hebben een belangrijke functie bij het ontstaan en oplossen van ontstekingen. Denk jij dat een ontsteking per se slecht is?

Om te kunnen overleven lost het lichaam alle problemen die het tegenkomt op met een ontstekingsreactie. Een voorbeeld hiervan is het binnendringen van ziekteverwekkers. Als het pathogenen (ziekteverwekkers) lukt om door de eerste lichaamsbarrière te komen (huid, slijmvlies etc.) wordt het immuunsysteem geactiveerd. Er ontstaat een ontsteking zodat de ziekteverwekkers het lichaam niet verder ziek kunnen maken en de barrière weer gerepareerd wordt. Een ander voorbeeld is het repareren van een wond. Als je even niet goed oplet en je snijdt jezelf in je vinger, dan zal de vinger gaan bloeden. Je voelt pijn, de huid kan rood en warm worden en misschien wordt je vinger wat dikker, waardoor je hem niet goed kan gebruiken. Dit zijn allemaal symptomen  die horen bij een ontsteking. Een wondje kan worden gerepareerd, maar daarvoor moet er eerst een ontstekingsreactie plaatsvinden.

Omega 6 is de ontstekingsstarter en omega 3 de ontstekingsremmer

Het omega 6 vetzuur AA kan omgezet worden in stofjes die de ontstekingsreactie starten. Er treedt hierbij schade op aan weefsels. Vervolgens het mega 3 vetzuur EPA de ontstekingsreactie remmen en er voor zorgen dat er niet te veel schade aan de weefsels ontstaat. Om dit proces goed te laten verlopen lijkt het nodig dat er een bepaalde verhouding aan omega 6 en omega 3 vetzuren in het lichaam aanwezig is. Uit observationele studies blijkt dat de verhouding tussen omega 6 en omega 3 geassocieerd wordt met hart- en vaatziekten, kanker, ontstekingsziekten en auto-immuunziekten.

Omega 6 : omega 3 ratio

Voor een goede gezondheid zou de verhouding tussen omega 6 en omega 3 in onze voeding van 1-5:1 ideaal zijn. Dit zou ook de verhouding zijn die onze voorouders hebben gehad. Tegenwoordig is deze verhouding echter heel anders. In het Westerse voedingspatroon vinden we een verhouding vanaf 15:1 aan omega 6 en omega 3 vetzuren. Dit wordt mede veroorzaakt door de hoge inname van omega 6 rijke oliën. Toch blijkt dat het niet altijd om de verhouding tussen omega 6 en omega 3 gaat, maar dat de totale hoeveelheden n-6 en n-3 belangrijker zijn. Het probleem lijkt vooral te gaan om een lage inname van n-3 vetzuren

Omega-3 en de relatie met gezond tandvlees

Gingivitis en parodontitis zijn beide ontstekingsziekten en omega-3 heeft een ontstekingsremmend effect. Zou een hogere inname van omega-3 vetzuren dan ook leiden tot een gezondere mond? Uit verschillende onderzoeken blijkt dit inderdaad het geval te zijn. We zien dat een hogere omega-3 inname zorgt voor een afname van de pocketdiepte (ruimte tussen tand en tandvlees) en bloedingsindex (mate van ontsteking). Dat wil dus zeggen dat het tandvlees gezonder wordt als je meer van deze vetzuren binnen krijgt.

Zoals je ziet is het belangrijk om voldoende essentiële n-3 en n-6 vetzuren binnen te krijgen, omdat het het lichaam deze niet zelf kan aanmaken. Daarnaast is het van belang om voldoende visvetzuren (EPA en DHA) in te nemen, want dit gaat gepaard met gezondheidsvoordelen en je lichaam heeft moeite om deze zelf aan te maken.

Voedingsmiddelen vol met goede vetten

Wil je jouw omega 3 inname verhogen door een gezonde voedingskeuze te maken? Neem dan regelmatig voeding uit onderstaand lijstje.

• (Vette) vis, zoals makreel, haring, zalm, sardines en tonijn
• Schaal- en schelpdieren
• Algen
• Omega-3 verrijkte eieren
• Orgaanvlees
• Noten: walnoten en chiazaad
• Oliën: perillaolie, lijnzaadolie en walnootolie
• Groene bladgroenten

Eet je niet veel vette vis, dan kun je overwegen om een ​​omega-3 supplement te nemen. Voor mensen met een tekort aan omega-3 is dit een goedkope en zeer effectieve manier om de gezondheid te verbeteren.

Interessant

Hoe je olijfolie kunt gebruiken bij gingivitis
Gingivitis en parodontitis door het stress hormoon cortisol
Gingivitis en parodontitis functioneel
Boek: Gezond begint in je mond
Boek: Eet je mond gezond

Bronnen

• Azuma MM, et al. Omega 3 Fatty Acids Reduce Bone Resorption While Promoting Bone Generation in Rat Apical Periodontitis. J Endod. 2017 Jun;43(6):970-976.
• Chee B, et al. Omega-3 fatty acids as an adjunct for periodontal therapy-a review. Clin Oral Investig. 2016 Jun;20(5):879-94
• Deore GD, et al. Omega 3 fatty acids as a host modulator in chronic periodontitis patients: a randomised, double-blind, palcebo-controlled, clinical trial. J Periodontal Implant Sci. 2014 Feb;44(1):25-32.
• Dodington DW, et al. Higher Intakes of Fruits and Vegetables, β-Carotene, Vitamin C, α-Tocopherol, EPA, and DHA Are Positively Associated with Periodontal Healing after Nonsurgical Periodontal Therapy in Nonsmokers but Not in Smokers. J Nutr. 2015 Nov;145(11):2512-9.
• Elgendy EA, Kazem HH. Effect of Omega-3 Fatty Acids on Chronic Periodontitis Patients in Postmenopausal Women: A Randomised Controlled Clinical Study. Oral Health Prev Dent. 2018;16(4):327-332.
• Harris WS, Del Gobbo L, Tintle NL. The Omega-3 Index and relative risk for coronary heart disease mortality: Estimation from 10 cohort studies. Atherosclerosis. 2017 Jul;262:51-54.
• Sculley DV. Periodontal disease: modulation of the inflammatory cascade by dietary n-3 polyunsaturated fatty acids. J Periodontal Res. 2014 Jun;49(3):277-81.